การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เป็นสิ่งที่ดีที่สุดสำหรับทารก และการรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ/โภชนาการของมารดาก็มีความสำคัญเมื่อให้นมลูก การตัดสินใจไม่ให้นมลูกอาจเป็นเรื่องยากที่จะแก้ไข นมผงสำหรับทารกเหมาะตั้งแต่แรกเกิดเมื่อทารกไม่ได้กินนมแม่ ขอแนะนำให้ใช้นมสูตรทั้งหมดตามคำแนะนำของแพทย์ พยาบาลผดุงครรภ์ ผู้มาเยี่ยมเยียนด้านสุขภาพ พยาบาลสาธารณสุข นักโภชนาการ เภสัชกร หรือผู้เชี่ยวชาญอื่นๆ ที่รับผิดชอบในการดูแลแม่และเด็ก และควรคำนึงถึงผลกระทบทางการเงินด้วย ควรปฏิบัติตามคำแนะนำในการเตรียมและการให้อาหารทั้งหมดอย่างระมัดระวัง เนื่องจากการจัดเตรียมที่ไม่เหมาะสมอาจนำไปสู่อันตรายต่อสุขภาพได้

อาหารเสริมตามวัยสำหรับทารกในปีแรกที่พ่อแม่ควรรู้

เด็กทารกสามารถเริ่มต้นทานอาหารเสริมได้เมื่อไร? อาหารเสริมในแต่ละช่วงวัยของทารกต้องมีลักษณะอย่างไร? พัฒนาการของลูกในการที่จะกินได้ ดูด ดุน เคี้ยว จะเป็นอย่างไร? สังเกตได้อย่างไรกัน?

คุณพ่อคุณแม่คงจะมีคำถามมากมาย ตามที่เกริ่นไปข้างต้นอย่างแน่นอนใช่ไหมละคะ เพื่อเป็นการตอบนานาคำถามนี้ เราได้สรุปประเภทอาหารเสริมที่แนะนำตามอายุของทารกน้อยมาให้คุณพ่อคุณแม่เข้าใจอย่างง่ายๆ รวมถึงจุดสังเกตพัฒนาการความพร้อมในการกินแต่ละช่วงอายุมาให้ด้วยค่ะ

อายุลูกน้อย	พัฒนาการการกิน	ประเภทอาหารที่แนะนำ
แรกเกิด- 4เดือน	ปฏิกิริยาตอบสนองการทานนมแม่ คือ การหันหน้าเข้าหาอกแม่ การดูดและการกลืน มีปฏิกิริยาตอบสนองเมื่อมีวัตถุสัมผัสหรือกดลิ้นโดยการเอาลิ้นดุนสิ่งนั้นออกมา (extrusion reflex)	ของเหลวเท่านั้น นมแม่
4-6 เดือน	มีความพร้อมในการกินอาหารกึ่งแข็งกึ่งเหลว สามารถชันคอได้มั่นคง มีการทรงตัวของลำตัวได้ดี คว้าของได้ เริ่มเอาของเข้าปาก (extrusion reflex)ใช้ขากรรกรขยับขึ้นลงในการบดอาหาร	ของเหลวเท่านั้น นมแม่
6-8 เดือน	นั่งได้ดีขึ้น บดเคี้ยวอาหาร ถือขวดนมเองได้ ส่งเสียงในระหว่างมื้ออาหาร เพื่อแสดงความต้องการ	นมแม่ และ อาหารตามวัย 1 มื้อ อาหารควรมีเนื้อละเอียดโดยการบดเพื่อให้กลืนได้ง่าย ข้าวบดหรือข้าวตุ๋นพอหยาบ เลือกใช้ผักใบเขียวหรือเหลืองส้มที่อ่อนนุ่ม กลิ่นไม่แรง เช่น ตำลึง ผักบุ้ง ฟักทอง หรือแครอท อาหารที่มีโปรตีนสูงแต่อ่อนนุ่มบดง่าย เช่น ไข่แดง ตับไก่ เต้าหู้ปลา ปลา กล้วยครูดสุกหรือผลไม้
8-10 เดือน	เริ่มใช้นิ้วมือได้ดีขึ้น เริ่มกำช้อนได้แต่ยังไม่สามารถใช้ได้ดี หยิบอาหารชิ้นเข้าปากทานเองได้ ทานอาหารแข็งได้ดีขึ้น เริ่มชอบทานอาหารที่มีรสชาติ และลักษณะอาหารใหม่ๆ	นมแม่ และ อาหารตามวัย 2 มื้อ อาหารควรหยาบมากขึ้น ข้าวบดหรือข้าวตุ๋นพอหยาบ และ อาหารที่สามารถหยิบทานเองได้ เช่น ฟักทองนึ่ง มันต้มที่หั่นเป็นชิ้นยาว เป็นต้น เลือกใช้ผักใบเขียวหรือเหลืองส้มที่อ่อนนุ่ม กลิ่นไม่แรง เช่น ตำลึง ผักบุ้ง ฟักทอง หรือแครอท อาหารที่มีโปรตีนสูงแต่อ่อนนุ่มบดง่าย ได้แก่ ไข่ ตับไก่ เลือด ตับ ปลา หมูสับหรือบด หมุนเวียนสลับกันไป ผลไม้หั่น
10-12 เดือน	ใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้ได้ดี ใช้ช้อนป้อนตัวเองได้บ้าง ฟันขึ้นหลายซี่ สามารถขบเคี้ยวได้เก่งขึ้น เริ่มเรียนรู้ในการทิ้งของและอาหารลงพื้น เริ่มถือถ้วยเองได้ ส่งเสียงและขยับตัวระหว่างมื้ออาหารได้มากขึ้น	นมแม่ และ อาหารตามวัย 3 มื้อ อาหารที่หยิบกินเองได้ อาจเป็นอาหารหั่นแบบลูกเต๋าและสับละเอียด ทานอาหารเหมือนช่วงอายุ 8-10 เดือนแต่ปริมาณมากขึ้น
12 เดือนขึ้นไป	ต้องการทานอาหารด้วยตนเอง เริ่มถือถ้วยได้ดีขึ้น โดยใช้สองมือประคองถ้วย ชอบเล่นอาหารและอาจทำเลอะเทอะ	อาหารมื้อหลัก 3 มื้อ ควรมีสารอาหารครบถ้วน และดัดแปลงจากอาหารของผู้ใหญ่ โดยทำให้สุก อ่อนนุ่ม ชิ้นเล็กเคี้ยวง่าย และรสไม่จัด

*นมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับทารก อย่างไรก็ตาม ถ้าไม่สามารถให้กินนมแม่ได้ หรือจำเป็นต้องให้กินอาหารเสริม ผู้เชี่ยวชาญแนะนำว่าควรให้ทารกกินนมดัดแปลงชนิดเสริมธาตุเหล็ก

คุณพ่อคุณแม่ทราบหรือไม่คะว่า เด็กบางคนจำเป็นต้องใช้เวลาปรับตัวให้คุ้นเคยกับอาหารชนิดใหม่ๆ นานกว่าคนอื่น ซึ่งมีงานวิจัยหนึ่งบอกไว้ว่า ว่าเด็กส่วนใหญ่จะยอมลองอาหารชนิดใหม่ หลังจากถูกคะยั้นคะยอให้กินประมาณ 11 ครั้งเลยนะคะ

อย่าท้อนะคะ...ค่อยๆ ฝึกลูกน้อยกันต่อไปค่ะ