สาเหตุหลักที่พ่อแม่อาจไม่รู้ อะไรทำให้ลูกท้องเสีย (นอกจากอาหาร)

วินิฉัยอาการท้องเสียอย่างไร

ต้องถ่ายแค่ไหนที่เรียกว่า ท้องเสีย อุจจาระร่วงสำหรับเด็ก ก็คืออาการถ่ายเหลวเป็นน้ำอย่างน้อย 3 ครั้งขึ้นไปต่อวัน หรือ ถ่ายเป็นมูก หรืออาการที่หนักกว่านั้น คือถ่ายเป็นมูกปนเลือดอย่างน้อย 1 ครั้งต่อวัน ซึ่งมักพบว่าเด็กอายุต่ำกว่ามักเป็นโรคท้องเสียบ่อยกว่าผู้ใหญ่ เพราะภูมิคุ้มกันของเด็กยังน้อยกว่าผู้ใหญ่ ทำให้ติดเชื้อโรคต่างๆ ได้ง่ายกว่านั่นเอง

สาเหตุหลักที่ทำให้ลูกท้องเสีย

เชื้อไวรัสและแบคทีเรียคือต้นเหตุของการอาการท้องเสียไม่ว่าเด็กและผู้ใหญ่ และที่มาของเชื้อร้ายพวกนี้ ที่พบบ่อยที่สุดคือ อาหารไม่สุก บูด หรือไม่สะอาดพอ  และสาเหตุอื่น เช่น เด็กที่ไม่ได้ทานนมแม่  หรือแพ้สารอาหารบางอย่าง หรือมีภูมิคุ้มกันบกพร่องอยู่แล้วทำให้ติดเชื้อได้ง่ายกว่าปกติ

เชื้อไวรัส ที่พบได้บ่อย เช่น โนโรไวรัส, โรต้าไวรัส, อะดีโนไวรัส และเชื้อแบคทีเรีย ที่พบบ่อย เช่น อีโคไล, ชิเกลลา และซาลโมเนลลา

สำหรับเด็กเล็ก การติดเชื้อไวรัส เกิดลําไส้อักเสบ สามารถส่งผลต่อระบบย่อยอาหาร ทำให้ลําไส้ ย่อยและดูดซึมอาหารได้ไม่ดีพอ ลําไส้ขาดน้ำย่อย ทำให้ไม่สามารถย่อยน้ำตาลแลคโตสได้ เด็กเล็กที่ท้องเสียบางรายที่ทานนมผสม อาจจ้องปรับเป็นนมสูตรที่ไม่มีน้ำตาลแลคโตสแทนในเวลาที่ท้องเสีย

ท้องเสียจากอาหารไม่สะอาดเป็นเรื่องที่พบได้บ่อย

อาหารไม่สะอาดคือสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดสำหรับอาการท้องเสีย ท้องร่วง และอาเจียน ซึ่งส่งผลมาจากสารพิษของเชื้อแบคทีเรียในอาหาร โดยส่วนใหญ่อาการแสดงไม่รุนแรง มีอาการถ่ายไม่มาก แต่ไม่มีไช้ ไม่มีอาการซึมอ่อนเพลีย และยังเล่นได้ ดังนั้นถ้าลูกน้อย มีระดับอาการที่เปลี่ยนไปเช่น ไม่เล่น ซึม หรือมีไข้สูง ถ่ายเหลว เป็นน้ำ ถ่ายบ่อยๆ อาเจียนมาก ก็ควรไปพบแพทย์ทันที

ท้องเสียที่เกิดจากการเปลี่ยนของวัยเด็กหัดเดิน

อาการท้องเสียพบบ่อยที่สุดในเด็กคือ อาการจากการติดเชื้อไวรัส เรียกว่า "ทางเดินอาหารอักเสบจากเชื้อไวรัส" หรือ "ลำไส้อักเสบจากเชื้อไวรัส" หรือ "หวัดลงกระเพาะอาหาร" หรือที่คนไทยเรียกกันว่า "เด็กยืดตัว" ที่แปลว่า ช่วงเวลาการเปลี่ยนวัยของเด็ก

"เด็กยืดตัว" เป็นคำบัญญัติตามภูมิปัญญาพื้นบ้านของไทย เพื่อให้มองอาการนี้ว่าเป็นภาวะปกติที่เกิดขึ้นกับเด็กที่จะเริ่มยืนหรือเดินนั่นเอง แสดงถึงการเจริญเติบโต และมีการถ่ายเหลวบ้าง และหลังจากนั้นอีกประมาณ 5 ถึง 7 วัน ก็จะสามารถหายได้เอง ด้วยระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายจะกำจัดเชื้อไวรัสเหล่านี้ ให้หมดไปจากร่างกายของเราได้เอง

จะรู้ได้อย่างไรว่า เป็นเพราะลูกเปลี่ยนวัย ก็เมื่อพบว่าเด็กที่ท้องเสีย แต่ยังคงมีอาการภายนอกปกติ ยังเล่นได้ปกติ ไม่ซึม และอาการถ่ายเหลวดีขึ้นเรื่อย แม้ไม่หายเป็นปกติทันที

ทำอย่างไรเมื่อลูกท้องเสีย

ผลเสียเรื่องแรกที่พ่อแม่ควรรู้ก็คือ เมื่อท้องเสียมากๆ ลูกจะขาดน้ำ เบื้องต้นจึงต้องแก้เรื่องนี้ก่อน ด้วยการให้ทานน้ำเกลือแร่โออาร์เอส ซึ่งชนิดและปริมาณ สารน้ำที่ให้ขึ้นกับอาการมากน้อยของภาวะขาดน้ำ เมื่อพบแพทย์ ก็อาจให้ยารักษาร่วมด้วย เช่น ให้ยาต้านจุลชีพ หรือ ยาแก้ท้องเสียหรือยาลดอาการปวดท้อง ฯลฯ และเมื่อพ้นอาการขาดน้ำไปแล้ว พ่อแม่ควรให้นม หรือ อาหารเหลว อย่าง โจ๊ก น้ำซุป และถ้าลูกมีอาการคลื่นไส้ ก็ไม่ควรเป็นอาหารมีไขมันมาก

ทั้งนี้ ถ้าพบว่า ลูกท้องเสียมาก ควรรีบลูกพบแพทย์ เพื่อวินิจฉัยสาเหตุอย่างถูกต้องและวางแผนการดูแล

อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับเด็กท้องเสีย:

https://www.dumex.co.th/baby/baby-digestion/diarrhoea-relief.html

Soure: ขอขอบคุณข้อมูลจาก

https://www.synphaet.co.th/children-ramintra/ท้องเสีย-ดูแลอย่างไร/

https://www.doctor.or.th/article/detail/5729